Wojciech Podlewski - 2016-05-13, „Rzeczpospolita”
PRAWO PRACY Uproszczona procedura powierzania pracy obywatelom: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji i Ukrainy to wyjątek od konieczności uzyskania zezwolenia na pracę cudzoziemca.
Zasady powierzenia pracy obywatelom Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji i Ukrainy uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz. U. z 2015 r., poz. 588).
W 2015 r. zarejestrowano 782 tys. oświadczeń pracodawców o zamiarze powierzenia wykonywania pracy na podstawie par. 1 pkt 20 powołanego rozporządzenia. W pierwszym kwartale tego roku takich oświadczeń zarejestrowano już 318 tys. Wśród rejestrowanych cudzoziemców najliczniejszą grupę stanowią obywatele Ukrainy.
Ważne formalności
W praktyce rejestrowania oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy na warunkach par. 1 pkt 20 rozporządzenia z 21 kwietnia 2015 r. nadal pojawiają się wątpliwości, przede wszystkim związane z wypełnianiem oświadczeń.
Zgodnie z powołanym przepisem powierzenie cudzoziemcowi wykonywania pracy w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę jest dopuszczalne w przypadku cudzoziemców będących obywatelami Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji lub Ukrainy, wykonującymi pracę przez okres nieprzekraczający sześciu miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, niezależnie od liczby podmiotów powierzających pracę. Przed zatrudnieniem cudzoziemca, powiatowy urząd pracy, musi zarejestrować pisemne oświadczenie firmy o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi.
W oświadczeniu tym określić trzeba: nazwę zawodu, miejsce wykonywania pracy, datę rozpoczęcia i okres jej wykonywania, rodzaj umowy stanowiącej podstawę wykonywania pracy oraz wysokość wynagrodzenia brutto a także informujące o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o lokalny rynek oraz o zapoznaniu się z przepisami związanymi z pobytem i pracą cudzoziemców. Podstawą wykonywania praca przez cudzoziemca jest pisemna umowa na warunkach określonych w oświadczeniu.
ZDANIEM AUTORA
W praktyce zdarza się, że zarejestrowani przez pracodawców obywatele Ukrainy nie zjawiają się do pracy lub rezygnują z pracy wcześniej niż wynikałoby to z terminu wskazanego w oświadczeniu. Nie znajduje uzasadnienia pogląd prezentowany przez niektóre urzędy pracy, że do takiej sytuacji per analogiam zastosowanie znajdzie przepis art. 88i pkt 5 i 6 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 149) zgodnie, z którym w razie niepodjęcia przez cudzoziemca pracy w okresie trzech miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę albo przerwania pracy na okres przekraczający trzech miesiące podmiot powierzający wykonywanie pracy temu cudzoziemcowi obowiązany jest w terminie siedmiu dni pisemnie powiadomić o tym wojewodę, który wydał dane zezwolenie. W pouczeniu oświadczenia wskazano, że podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi obowiązany jest zawrzeć z cudzoziemcem umowę na piśmie, uwzględniającą warunki zadeklarowane w oświadczeniu. W praktyce warunki wskazane w umowie często ulegają zmianie w trakcie obowiązywania umowy, zaś rejestrowanie nowych oświadczeń przy okazji każdej zmiany może stanowić nie lada wyzwanie dla podmiotów zatrudniających cudzoziemców, zwłaszcza, gdy takim podmiotem jest np. agencja pracy tymczasowej.
Sprawa podatku
Wątpliwości budzić może sposób opodatkowania przychodów obywateli Ukrainy z pracy świadczonej na warunkach par. 1 pkt 20 rozporządzenia z 21 kwietnia 2015 r. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatek dochodowy od uzyskanych na terytorium Polski przez osoby, o których mowa w art. 3 ust. 2a, przychodów z działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 6-9 (w tym z umowy zlecenia) pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20 proc. przychodu. Stosownie do art. 29 ust. 2 tej ustawy, powyższą normę stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
Trzeba brać pod uwagę również Konwencję zawartą między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Kijowie 12 stycznia 1993 r. (Dz.U. 1994 Nr 63, poz. 269). Zgodnie z art. 14 ust. 1 Konwencji dochody, które osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie osiąga z wykonywania wolnego zawodu albo z innej działalności o samodzielnym charakterze, podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że osoba ta dysponuje zwykle stałą placówką w drugim umawiającym się państwie dla wykonywania swej działalności. Jeżeli dysponuje ona taką stałą placówką, to dochody mogą być opodatkowane w drugim państwie, jednak tylko w takim zakresie, w jakim mogą być przypisane tej stałej placówce.
Stanowisko skarbówki
W jednej z interpretacji z sierpnia 2014 roku (sygn. ITPB1/415-568/14/AD,) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wskazał "... zgodnie z art. 14 Konwencji, dochód osoby mającej miejsce zamieszkania na Ukrainie osiągnięty z tytułu wykonywania wolnego zawodu albo z innej działalności o samodzielnym charakterze (umowy - zlecenia), podlegają opodatkowaniu na Ukrainie, chyba że osoba ta dysponuje stałą placówką w Polsce dla wykonywania swej działalności. Jeżeli dysponuje ona taką stałą placówką, to dochody mogą być opodatkowane w Polsce, jednak tylko w takim zakresie, w jakim mogą być przypisane tej stałej placówce."
Przepisy Konwencji nie definiują pojęcia działalności o samodzielnym charakterze, ograniczając się jedynie do przykładowej definicji wolnego zawodu w art.14 ust. 2. Jak można zauważyć, to wyliczenie wolnych zawodów ma jedynie charakter przykładowy, objaśniający i nie jest, tym samym, wyliczeniem wyczerpującym i przesądzającym, które rodzaje działalności są wykonywaniem wolnego zawodu.
Opisane wyżej wątpliwości w zakresie stosowania prawa znajdują swoje odzwierciedlenie w niejednolitej praktyce organów administracji publicznej. Mając na uwadze liczbę pracujących w Polsce obywateli Ukrainy wątpliwości winny zostać wyjaśnione w uchwalonych przepisach powszechnie obowiązujących, zastępujących niejednolitą praktykę organów administracji publicznej.
"Rzeczpospolita" z dnia 13.05.2016 r.
Wojciech Podlewski, radca prawny w Kancelarii Prawniczej Windmill Gąsiewski & Roman pobierz artykuł
PRAWO PRACY Uproszczona procedura powierzania pracy obywatelom: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji i Ukrainy to wyjątek od konieczności uzyskania zezwolenia na pracę cudzoziemca.
Zasady powierzenia pracy obywatelom Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji i Ukrainy uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz. U. z 2015 r., poz. 588).
W 2015 r. zarejestrowano 782 tys. oświadczeń pracodawców o zamiarze powierzenia wykonywania pracy na podstawie par. 1 pkt 20 powołanego rozporządzenia. W pierwszym kwartale tego roku takich oświadczeń zarejestrowano już 318 tys. Wśród rejestrowanych cudzoziemców najliczniejszą grupę stanowią obywatele Ukrainy.
Ważne formalności
W praktyce rejestrowania oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy na warunkach par. 1 pkt 20 rozporządzenia z 21 kwietnia 2015 r. nadal pojawiają się wątpliwości, przede wszystkim związane z wypełnianiem oświadczeń.
Zgodnie z powołanym przepisem powierzenie cudzoziemcowi wykonywania pracy w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę jest dopuszczalne w przypadku cudzoziemców będących obywatelami Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji lub Ukrainy, wykonującymi pracę przez okres nieprzekraczający sześciu miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, niezależnie od liczby podmiotów powierzających pracę. Przed zatrudnieniem cudzoziemca, powiatowy urząd pracy, musi zarejestrować pisemne oświadczenie firmy o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi.
W oświadczeniu tym określić trzeba: nazwę zawodu, miejsce wykonywania pracy, datę rozpoczęcia i okres jej wykonywania, rodzaj umowy stanowiącej podstawę wykonywania pracy oraz wysokość wynagrodzenia brutto a także informujące o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o lokalny rynek oraz o zapoznaniu się z przepisami związanymi z pobytem i pracą cudzoziemców. Podstawą wykonywania praca przez cudzoziemca jest pisemna umowa na warunkach określonych w oświadczeniu.
ZDANIEM AUTORA
W praktyce zdarza się, że zarejestrowani przez pracodawców obywatele Ukrainy nie zjawiają się do pracy lub rezygnują z pracy wcześniej niż wynikałoby to z terminu wskazanego w oświadczeniu. Nie znajduje uzasadnienia pogląd prezentowany przez niektóre urzędy pracy, że do takiej sytuacji per analogiam zastosowanie znajdzie przepis art. 88i pkt 5 i 6 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 149) zgodnie, z którym w razie niepodjęcia przez cudzoziemca pracy w okresie trzech miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę albo przerwania pracy na okres przekraczający trzech miesiące podmiot powierzający wykonywanie pracy temu cudzoziemcowi obowiązany jest w terminie siedmiu dni pisemnie powiadomić o tym wojewodę, który wydał dane zezwolenie. W pouczeniu oświadczenia wskazano, że podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi obowiązany jest zawrzeć z cudzoziemcem umowę na piśmie, uwzględniającą warunki zadeklarowane w oświadczeniu. W praktyce warunki wskazane w umowie często ulegają zmianie w trakcie obowiązywania umowy, zaś rejestrowanie nowych oświadczeń przy okazji każdej zmiany może stanowić nie lada wyzwanie dla podmiotów zatrudniających cudzoziemców, zwłaszcza, gdy takim podmiotem jest np. agencja pracy tymczasowej.
Sprawa podatku
Wątpliwości budzić może sposób opodatkowania przychodów obywateli Ukrainy z pracy świadczonej na warunkach par. 1 pkt 20 rozporządzenia z 21 kwietnia 2015 r. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatek dochodowy od uzyskanych na terytorium Polski przez osoby, o których mowa w art. 3 ust. 2a, przychodów z działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 6-9 (w tym z umowy zlecenia) pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20 proc. przychodu. Stosownie do art. 29 ust. 2 tej ustawy, powyższą normę stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
Trzeba brać pod uwagę również Konwencję zawartą między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Kijowie 12 stycznia 1993 r. (Dz.U. 1994 Nr 63, poz. 269). Zgodnie z art. 14 ust. 1 Konwencji dochody, które osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie osiąga z wykonywania wolnego zawodu albo z innej działalności o samodzielnym charakterze, podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że osoba ta dysponuje zwykle stałą placówką w drugim umawiającym się państwie dla wykonywania swej działalności. Jeżeli dysponuje ona taką stałą placówką, to dochody mogą być opodatkowane w drugim państwie, jednak tylko w takim zakresie, w jakim mogą być przypisane tej stałej placówce.
Stanowisko skarbówki
W jednej z interpretacji z sierpnia 2014 roku (sygn. ITPB1/415-568/14/AD,) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wskazał "... zgodnie z art. 14 Konwencji, dochód osoby mającej miejsce zamieszkania na Ukrainie osiągnięty z tytułu wykonywania wolnego zawodu albo z innej działalności o samodzielnym charakterze (umowy - zlecenia), podlegają opodatkowaniu na Ukrainie, chyba że osoba ta dysponuje stałą placówką w Polsce dla wykonywania swej działalności. Jeżeli dysponuje ona taką stałą placówką, to dochody mogą być opodatkowane w Polsce, jednak tylko w takim zakresie, w jakim mogą być przypisane tej stałej placówce."
Przepisy Konwencji nie definiują pojęcia działalności o samodzielnym charakterze, ograniczając się jedynie do przykładowej definicji wolnego zawodu w art.14 ust. 2. Jak można zauważyć, to wyliczenie wolnych zawodów ma jedynie charakter przykładowy, objaśniający i nie jest, tym samym, wyliczeniem wyczerpującym i przesądzającym, które rodzaje działalności są wykonywaniem wolnego zawodu.
Opisane wyżej wątpliwości w zakresie stosowania prawa znajdują swoje odzwierciedlenie w niejednolitej praktyce organów administracji publicznej. Mając na uwadze liczbę pracujących w Polsce obywateli Ukrainy wątpliwości winny zostać wyjaśnione w uchwalonych przepisach powszechnie obowiązujących, zastępujących niejednolitą praktykę organów administracji publicznej.
"Rzeczpospolita" z dnia 13.05.2016 r.
Wojciech Podlewski, radca prawny w Kancelarii Prawniczej Windmill Gąsiewski & Roman